همه آنچه که باید درباره عید نوروز و آیین باستانی و رسم و رسومات بدانید

متاسفانه آیین و رسوم زیادی از دوران باستان باقی نمانده، اما یکی از مهم‌ترین آن‌ها عید نوروز است. معمولا افراد قبل از رسیدن این عید، خانه تکانی انجام می‌دهند و خرید وسایل و پوشاک نو را به قبل از سال تحویل موکول می‌کنند.

هر چه به اواخر اسفند نزدیک می‌شویم، حال و هوای عید را بیشتر حس می‌کنیم و ممکن است سوال‌هایی راجع به تاریخچه عید نوروز و این آیین باستانی ذهن شما را درگیر کند که پاسخ بعضی از آن‌ها را ندانید. بنابراین در این مقاله سعی می‌کنیم نگاهی جامع به آیین نوروز بیاندازیم، همراه ما باشید.

تاریخچه و پیدایش نوروز

به‌ خاطر تحریف تاریخ، پیدا کردن تاریخچه اصلی نوروز و زمان پیدایش آن کار سختی است. عده‌ای زمان آن را مربوط به دوران پادشاهی به اسم جمشید یعنی حدود 3000 سال پیش می‌دانند.

حتی در شاهنامه فردوسی، چنین بیان شده است که روزی جمشید از آذربایجان می‌گذشت. ناگهان دستور می‌دهد تا تختی برای او فراهم کنند. زمانی که او با تاج پرزرق و برق خود روی تخت می‌نشیند، نور خورشید بازتاب می‌شود و روشنایی همه جا را فرا می‌گیرد. در آن روز مردم بسیار شاد می‌شوند و همین شادمانی پیدایش نوروز را به‌دنبال دارد.

اما روایت‌ها حاکی از آن است که کوروش کبیر، اولین پادشاه ایرانی است که جشن نوروز ایرانی را به رسمیت شناخته است. البته ناگفته نماند که ساسانیان و اشکانیان قبل از کوروش کبیر، این روز را گرامی می‌داشتند و به روش خود آن را جشن می‌گرفتند.

تاریخچه عید نوروز بعد از اسلام، کمی دستخوش تغییر شد. در زمان سلجوقیان، عده‌ای با علم ستاره‌شناسی آشنا شده بودند و از این رو، هنگام ورود آفتاب به برج حمل را شروع بهار نامیدند.

جشن نوروز ایرانی قبل از اسلام

مناسبت‌های باستانی از قبیل عید نوروز، به دو دسته قبل از ورود اسلام و بعد از آن تقسیم‌بندی می‌شود. در این قسمت نوروز ایرانی قبل از اسلام را در زمان اقوام مختلف بررسی کنیم:

نوروز هخامنشیان

به رسمیت شناختن نوروز و نامگذاری آن توسط کوروش کبیر، به سال 538 قبل از میلاد بر ‌می‌گردد. در زمان این پادشاه، از 21 اسفند ماه تا 19 اردیبهشت، نوروز را جشن می‌گرفتند. در این مدت کارهای زیادی به دستور کوروش کبیر انجام می‌شد که یکی از آن‌ها پاکسازی محیط زیست توسط نیروهای نظامی و مجرمان بود. البته این پادشاه معروف در قبال انجام این کار، مجرمان را مشمول عفو می‌کرد و نظامیان را ترفیع رتبه می‌داد. بد نیست بدانید پادشاه دیگر هخامنشیان یعنی داریوش بزرگ، بعدها تخت جمشید را محل برگزاری جشن عید نوروز اعلام کرد.

نوروز اشکانیان و ساسانیان

در این دو دوره، برگزاری جشن نوروز تقریبا شبیه به هم بوده است. تاریخچه عید نوروز در دوره اشکانیان و ساسانیان به شرح زیر است:

• نوروز کوچک: از اول تا 5 فروردین را نوروز کوچک یا عامه می‌نامیدند. در این 5 روز عامه مردم از قبیل کشاورزان، روحانیان، اشراف و سایر اقشار مردم به دیدار شاه می‌رفتند، مشکلات خود را با او در میان می‌گذاشتند و شاه به طریقی نیازهای آن‌ها را برآورده می‌ساخت.
• نوروز بزرگ: روز 6 فروردین را نوروز بزرگ، خردادروز یا نوروز خاصه نامگذاری کرده بودند. در این روز تنها نزدیکان شاه می‌توانستند با او ملاقات کنند و طبق مقررات، شاه تا 6 فروردین وظیفه داشت حق طبقات مختلف مردم را ادا کند.

یکی از تفاوت‌هایی که میان آیین نوروز دوره ساسانیان با اشکانیان وجود دارد، ستون‌های خشت خامی است که در دوره ساسانیان و حدود 25 روز قبل از نوروز برپا می‌شد. در این ستون‌ها انواع حبوبات و غلات را می‌کاشتند و برداشت آن‌ها را به بعد از 16 فروردین موکول می‌کردند. مردم در دوره ساسانیان معتقد بودند هر محصولی که زودتر به بار برسد، در سال آینده برداشت بیشتری هم خواهد داشت.

اگر به تاریخچه عید نوروز ساسانیان و گاهشمار آن زمان دقت کنید، متوجه خواهید شد که سال کبیسه نداشتند. همین مساله باعث شده است تا مردم عید نوروز را در فصول مختلفی برگزار کنند.

عید نوروز پس از اسلام

جشن‌های زیادی بعد از ورود اسلام به کشورمان به فراموشی سپرده شدند و دلیل آن چیزی جز بی‌توجهی فرمانروایان و مخالفت اسلام‌گرایان نیست. در این میان، نوروز تنها جشن فراموش‌نشده در اسلام به‌شمار می‌رود و توانسته است جایگاه خود را به‌عنوان یک جشن ملی مهم در ایران عزیزمان حفظ کند. در این قسمت تاریخچه عید نوروز باستانی را در دوره‌های مختلف بعد از اسلام بیشتر بررسی می‌کنیم.

نوروز عباسیان

بر اساس تاریخ طبری، معتضد (شانزدهمین خلیفه عباسی) آتش افروختن و آبپاشی روی عابران را که جزو رسوم عید نوروز به‌شمار می‌رفت، ممنوع اعلام کرد. اما مدتی بعد به خاطر ترس از اعتراض مردم، تصمیم گرفت حکم خود را پس بگیرد. در دورع عباسیان، مردم نوروز را با کارهای زیر جشن می‌گرفتند:

• لباس نو می‌پوشیدند.
• غذاهای خاص درست می‌کردند.
• به یکدیگر سیب هدیه می‌دادند.
• عابران روی یکدیگر آب می‌پاشیدند.
• آتش روشن می‌کردند.
• زنان عطرهای مخصوص نوروز می‌خریدند.
• نامسلمانان شراب می‌نوشیدند.
• مسلمانان شربت می‌نوشیدند.

نوروز سلجوقیان

در این دوره خیام و برخی از ستاره‌شناسان دیگر به دستور حاکم وقت یعنی جلال‌الدین ملک‌شاه سلجوقی، برای بهبود هر چه بهتر گاهشمار ایرانی گرد هم آمدند. این افراد با اثبات جایگاه نوروز و تعیین زمان آن هنگام ورود آفتاب به برج حمل، تقویم جلالی را به‌وجود آوردند. طبق این تقویم از سال 392 هجری، تعداد روزهای سال 365 روز و هر چهار سال یکبار 366 روز اعلام شد.

نوروز صفویان

اطلاعات بیشتری راجع به تاریخچه عید نوروز باستانی در دوره صفویان به نسبت دوره‌های دیگر در دست است. در این دوره، جشن نوروز ایرانی به‌عنوان یک نماد ملی شناخته شد. اتفاقاتی که پیرامون عید نوروز در دوره صفوی پیش می‌آمد، به شرح زیر است:

• در سال 1597 میلادی، شاه عباس صفوی بعد از برگزاری مراسم عید نوروز در عمارت نقش جهان اصفهان، این شهر را به‌عنوان پایتخت همیشگی ایران بزرگ معرفی کرد.
• تخم مرغ بازی یکی از رسوم جالب این دوره به‌شمار می‌رفت. بدین شکل که دو نفر تخم مرغی در دست می‌گرفتند و نوک آن را به یکدیگر می‌زدند. تخم مرغ هر کسی زودتر می‌شکست، بازنده اعلام می‌شد.
• ستاره‌شناسان و منجمان یک الی دو ساعت قبل از آغاز سال نو، لباس‌هایی فاخر می‌پوشیدند و به کمک اسطرلاب، زمان سال نو را اعلام می‌کردند. با اعلام آن‌ها، رقص و ساز و آواز به مناسب جشن نوروز ایرانی آغاز می‌شد.

بد نیست بدانید برگزاری عید نوروز در دوره صفویان 8 روز به طول می‌انجامید و این مدت به انجام کارهای زیر اختصاص داده می‌شد:

• روز اول یا بار عام که طبق آن مراسمی برپا می‌شد و در آن عده‌ای از مردم عادی با شاه و درباریان ملاقات می‌کردند.
• روز دوم مخصوص ملاقات منجمان، دانشمندان و علما با شاه بود.
• روز سوم موبدان و مغان به دیدار شاه می‌رفتند.
• روز چهارم قضات افتخار دیدن شاه نصیبشان می‌شد.
• روز پنجم اشراف، بزرگان و اعیان سراسر کشور نزد شاه می‌رفتند.
• روز ششم به منسوبین شاهنشاه و خویشاوندان اختصاص پیدا می‌کرد.
• روز هفتم و هشتم مختص دیدار زنان و فرزندان شاه با او بود.

نوروز قاجاریان

طبق روایات موجود، تاریخچه نوروز قاجاریان به این شکل بود که یک روز قبل از نوروز، رییس تشریفات دربار وظیفه داشت تا سران مختلف را دعوت کند تا یک ساعت قبل از لحظه سال تحویل، در محضر شاه حضور داشته باشند.

در این مراسم که به نام مراسم سلام عام در تهران معروف بود، تشریفات خاصی انجام می‌گرفت. بعد از آن و حدود 15 دقیقه مانده به آغاز سال نو، شاه وارد مجلس می‌شد. بعد از سخنرانی خطیب توسط شاه، همه با صلوات بر محمد و آل محمد، مجلس را تبرک می‌کردند و سر تعظیم به نشانه احترام فرود می‌آوردند.

در این حین، منجمان به شیپورچی آغاز سال نو را اعلا می‌کردند و به‌همین ترتیب، توپچی‌ها وظیفه خود را که اطلاع‌رسانی به مردم بود، به نحو احسن انجام می‌دادند. بعد از اطلاع‌رسانی و تلاوت قرآن مجید، شاه به حاضرین تبریک می‌گفت و در پایان به آن‌ها عیدی می‌داد.

نمادهای آیین نوروز

یکی از چیزهایی که در تاریخچه عید نوروز دستخوش تغییر نشده است و همچنان ارزش خود را دارد، سفره هفت سین است. سفره هفت سین که در گذشته با نام خوان نوروز شناخته می‌شد، شامل هفت عنصر متفاوت است که هر کدام نمادی از آیین نوروز را نشان می‌دهند. بد نیست بدانید که 7، عددی مقدس میان زرتشتیان به‌شمار می‌رود و دلیل آن را باید هفت امشاسپندی بدانیم که مراقب و حافظ اهورامزدا هستند.

در زیر به معرفی عناصر هفت‌گانه خوان نوروز و بیان نماد هر یک می‌پردازیم:

• سیر: در گذشته‌های دور، معمولا افراد سیر را به خاطر بویی که داشت، به‌عنوان عامل دورکننده نیروهای شوم، حوادث خطرناک، مریضی‌های مختلف، پلیدی‌ها و همچنین ارواح می‌شناختند.
• سیب: در افسانه‌ها، سیب نمادی از تازگی همیشگی است. در سفره هفت سین از آن به عنوان نماد سلامتی، زایش و باروری استفاده می‌کنند.
• سبزه: استفاده سبزه در سفره هفت سین، پیوند زندگی انسان با طبیعت را نشان می‌دهد و نماد سرسبزی، نشاط و شادابی است.
• سرکه: قبل از اسلام، از جام شراب در سفره هفت سین استفاده می‌شد. اما با ظهور این دین بزرگ، سرکه که از نظر رنگ و منشاء گیاهی شباهت زیادی به شراب داشت، جایگزین آن شد. سرکه در واقع نماد جاودانگی است.
• سنجد: گذشتگان بر این باور هستند که این سین از خوان نوروز، نمادی از عشق و دلباختگی است و همچنین مقدمه تولد و زایندگی به‌شمار می‌رود.
• سکه: در تاریخچه عید نوروز و سفره هفت سین، سکه را نمادی از خیر و برکت می‌دانند.
• سمنو: همان‌طور که می‌دانید سمنو از جوانه گندم تهیه می‌شود. به این علت از آن به‌عنوان نماد بارور شدن و زایش گیاهان یاد می‎کنند.

البته جز هفت سین، چیزهای دیگری از قبیل آیینه، شمعدان، آب، ماهی، تخم مرغ و قرآن نیز استفاده می‌شوند. آن‌ها به ترتیب نماد روشنایی، هستی، چشمه حیات، زندگی و باروری، نخستین اسطوره آفرینش و یاد خدا در تمام سال هستند. برای خرید هدیه عید نوروز می توانید از محصولات خانه شکلاتی نیز دیدن کنید.

ثبت نوروز به عنوان میراث معنوی جهانی

در سال 1384، یکی از کنوانسیون‌هایی که با موضوع میراث فرهنگی در یونسکو به‌وجود آمد، با عنوان کنوانسیون حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس شناخته شد. ابتدا ایران همراه 6 کشور از قبیل جمهوری آذربایجان، ازبکستان، پاکستان، هند، ترکیه و قرقیزستان برای ثبت جهانی آیین نوروز باستانی اقدام کردند که سرانجام در تاریخ 8 مهرماه 1388 موفق به انجام این کار شدند.

در این بین، کشورهایی مانند افغانستان، تاجیکستان، قزاقستان، عراق و ترکمنستان که عید نوروز برای آن‌ها از اهمیت زیادی برخوردار بود، در زمان عضویت اول امکان همکاری با هفت کشور نام‌برده را نداشتند. سرانجام در سال 1392 از ایران که خود مسئول جمع‌آوری پرونده‌ها و اسناد نوروز بود، خواستند تا آن‌ها را به فهرست اضافه کند.

اما طبق مقررات یونسکو و آیین‌نامه‌های اجرایی که توسط کمیته بین‌الدول حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس وضع شده بود، این امکان وجود نداشت. تنها راه موجود، انصراف هفت کشور از پرونده قبلی و آغاز پروسه کاری مجدد توسط 12 کشور جدید بود. برای این کار لازم بود تا نمایندگی ایران در یونسکو با 6 کشور دیگر مذاکراتی را انجام دهد و آن‌ها را به چنین امری راضی کند.

نهایتا بعد از 4 سال کار و پیگیری، پرونده قبلی لغو شد و پرونده جدید در تاریخ 10 آذرماه 1395 به ثبت رسید. پرونده ثبت نوروز به‌عنوان میراث فرهنگی جهانی جدید که با عضویت 12 کشور، در حال حاضر بزرگ‌ترین پرونده میراث ناملموس بشریت به‌شمار می‌رود.

در این جلسه نهایی، سفیر هند و نماینده قزاقستان طی صبحت‌هایی اظهار کردند که این پرونده در صلح و تفاهم منطقه‌ای تاثیر فراوانی دارد. همچنین در سخنرانی خود از مدیریت سفیر ایران به خاطر هماهنگی‌های لازم و پیگیری‌های مداوم، قدردانی به عمل آوردند.

آیین‌های نوروز در شهرهای مختلف ایران

با توجه به اینکه تاریخچه عید نوروز کم و بیش دستخوش تغییرات و تحریفاتی شده، نحوه‌ برگزاری بعضی آیین‌های نوروز در شهرهای مختلف ایران متفاوت است. البته این تفاوت‌ها شامل رسم و رسومات اصلی نمی‌شوند و تنها در بعضی شهرها، آیین‌های اضافه دیگری انجام خواهد شد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

تبریز و آیین‌های نوروزی

آخرین چهارشنبه سال برای مردم آذربایجان شرقی اهمیت بسیار بالایی دارد و در آن کارهای زیر را انجام می‌دهند:

• هفت نوع شیرینی درست می‌کنند.
• در کنار سین‌های سفره، چیزهایی از قبیل برنج سفید پخته یا خام، گوشت و ماست دست‌نزده می‌گذارند که همه نماد برکت هستند.
• سایاچی‌ها یا همان نوروزخوان‌ها، مراسم نوروزخوانی برگزار می‌کنند و آواز می‌خوانند.

اصفهان و آیین‌های نوروزی

زاینده‌رود نقش بسیار مهمی در اعیادی از قبیل عید نوروز اصفهانی‌ها دارد. طبق تاریخچه عید نوروز در این شهر، از دیرباز تا کنون کارهای زیر انجام می‎شود:

• گز، پولکی و نبات به‌عنوان شیرینی عید استفاده می‌شوند.
• جوجه کباب و استامبولی غذاهای مخصوص روز سیزده به در هستند.
• در روز سیزده به در، مردم به زاینده رود می‌روند و سبزه‌های خود را طبق رسم هر سال، داخل آن می‌اندازند.

کردستان و آیین‌های نوروزی

در کردستان آتش افروختن چهارشنبه سوری به شب اول سال موکول شده است. کردها معمولا شب نوروز را به آتش‌بازی می‌گذرانند و یکی از آیین‌های نمایشی شهر خود به نام میرنوروزی یا امیر بهاری را که نمایشی کمدی محسوب می‌شود، اجرا می‌کنند.

بد نیست بدانید در بعضی مناطق کردستان، مراسمی تحت عنوان «کوسه‌گردی» در روستاها از جمله سنت‌های ویژه نوروزی به‌شمار می‌رود.

خراسان رضوی و آیین‌های نوروزی

شاید از دید خیلی‌ها، تاریخچه عید نوروز و بعضی آیین‌های مرسوم در شهرهای مختلف ایران جالب باشد. مثلا از قدیم تا امروز، مردم در خراسان رضوی هنگام سال نو کارهای زیر را انجام می‌دهند:

• قبل از سال نو شیر گاو یا آبگوشت جوجه خروس می‌خورند. زیرا معتقد هستند در سال بعد، پوستی لطیف، درخشان، نرم و سفید خواهند داشت.
• در سفره هفت سین عسل و نان سنگک قرار می‌دهند، چراکه این دو را به ترتیب نماد شیرین‌کامی و تندرستی می‌دانند.
• زمانی که دور سفره هفت سین می‌نشینند، در مشت خود چند دانه برنج یا یک گوخدا (خرخاکی) می‌گیرند تا بتوانند در سال جدید روزی و ثروت بیشتری کسب کنند.
• مردان هنگام تحویل شدن سال، دل، جگر، سنگدان، گردن و سر مرغ پخته می‌خورند.

بوشهر و آیین‌های نوروزی

همان‌طور که گفتیم، آیین‌های اصلی نوروز در شهرهای مختلف کشور به طور یکسان برگزار می‌شوند و بعضی مناطق، رسومات دیگری هم در این عید اجرا می‌کنند. مثلا در بوشهر مردم در کنار پهن کردن سفره هفت سین، سفره هفت میم هم می‌اندازند که در خود چیزهای زیر را دارد:

• میوه
• ماست
• مربا
• مسقطی
• ماهی
• میگو
• مرغ

یزد و آیین‌های نوروزی

یزد یکی از شهرهایی به‌شمار می‌رود که به خاطر داشتن جمعیت زیاد زرتشتیان، جشن نوروز ایرانی در آن بسیار باشکوه برگزار می‌شود. طبق تاریخچه عید نوروز در این شهر، رسومات مختلفی از قبیل پختن کلوخوک هنوز به قوت خود باقی است. یزدی‌ها در این مراسم، سیب زمینی را زیر خاکستر آتش قرار می‌دهند و بعد از پخته شدن، آن را با رقص و آواز می‌خورند.

یکی دیگر از آیین‌های نوروز در یزد، جشن فال کوزه است. در این جشن دختری کوزه را در محفل زنانه می‌چرخاند و هر کس بعد از نیت کردن، گیره یا شانه‌ای داخل کوزه می‌اندازند. کوزه یک روز در کنار درختی قرار می‌گیرد و فردای آن روز همان دختر مراسم فالگیری را برگزار می‌کند.

در یزد، 10 روز قبل از عید با عنوان پنجه کوچک و 10 روز بعد از عید با عنوان پنجه بزرگ شناخته می‌شود که در هر کدام کارهای به‌خصوصی از قبیل کوزه شکستن، شیرینی پختن و تهیه آش رشته انجام می‌دهند.

شیراز و آیین‌های نوروزی

آداب و رسوم هر شهری مختص خودش است و شیراز از این قاعده مستثنا نیست. مردم در این شهر دوست‌داشتنی کارهای زیر را هنگام عید نوروز انجام می‌دهند:

• پارچه‌هایی اغلب به رنگ زرد و قرمز می‌خرند.
• نان شیرین می‌پزند.
• برای درخت نارنج خود عروسی می‌گیرند. به اینصورت که روی درخت کم‌بار، تور نازک می‌کشند و روی آن شکرپنیر می‌پاشند. زن‌ها کل می‌زنند و می‌رقصند و باور دارند با این کار، درخت نارنج سال بعد پربار خواهد بود.

مازندران و آیین‌های نوروزی

در مازندران هم مانند مناطق دیگر، رسم و رسومات خاصی وجود دارد که بعضی از آن‌ها عبارتند از:

• پختن شیرینی کماج به‌‌عنوان شیرینی عید
• آماده‌سازی رنج خشک‌شده و نان تنوری ریز برای خوراکی‌های نوروزی
• آویختن گیاه درب خانه
• ریختن آب چهارگوشه منزل

سنت‌های فراموش شده نوروز

تحریف تاریخچه عید نوروز باعث شده است تا بعضی سنت‌ها به کمرنگ شده و با گذشت زمان، به‌دست فراموشی سپرده شوند. بعضی از این آیین را که حدود 20 روز مانده به جشن نوروز ایرانی گرامی گرفته می‌شدند، در زیر توضیح می‌دهیم.

• دسته‌های آتش افروز: این دسته‌های 4 الی 5 نفره، با انجام تدابیری روی سر خود آتش می‌افروختند و در خیابان با ضرب تنبک و تصنیف‌خوانی به راه می‌افتادند. آن‌ها درب مغازه‌های مختلف می‌رفتند و از صاحبان مغازه درخواست پول و عیدی می‌کردند.
• چراغانی عید: تا مدتی پیش رسم بود که شب قبل از عید تا صبح روز دوم، خانه‌ها غرق در نور باشند. نحوه سوختن اجاق، منقل و چراغ‌هایی که خانه‌ها را نورانی می‌کرد، هر کدام از تفسیر خاصی برخوردار بود.
• تزئین مکان‌هایی عمومی: از اوایل اسفند، تمام شهر بوی عید می‌گرفت. مغازه‌دارها هر یک به روشی جلوی دکان خود را تزئین و از مردم پذیرایی می‌کردند. در کل همه جا رنگ و بوی نوروز به خود می‌گرفت.
• دسته غول بیابانی: در این دسته‌ها یک مرد قد بلند با لباسی چسبان از پوست گوسفند سیاه وجود داشت که همراه عده‌ای تنبک‌زن شعر من غول بیابانم، سرگشته و حیرانم را می‌خواند و از مغازه‌دارها طلب پول می‌کرد.

سوالات رایج

نوروز در چه کشورهایی برگزار می‌شود؟

نوروز یک جشن بسیار کهن است که جز ایران، در بعضی کشورها از قبیل پاکستان، افغانستان، آذربایجان، عراق، هند، تاجیکستان، ازبکستان، روسیه، آلبانی، ترکیه، ترکمنستان، گرجستان، جمهوری سابق یوگوسالاو، قزاقستان و قرقیزستان برگزار می‌شود و مردم در تعطیلات رسمی به خوشگذرانی و جشن می‌پردازند.

رسوم سنتی پررنگ عید نوروز کدام است؟

رسومی مانند خانه ‌تکانی قبل از عید، برگزاری جشن چهارشنبه سوری و پریدن از روی آتش، آوازخوانی و ساز زدن حاجی فیروز در اماکن عمومی، چیدن سفره هفت سین با تزئینات بسیار زیبا و همچنین سبزه گره زدن در روز سیزده به در، هنوز در میان مردم طرفداران زیادی دارند.

چه چیزی آیین نوروز را خاص می‌کند؟

عید نوروز باستانی جشن‌گرفتن رسیدن بهار و تولد مجدد طبیعت است. بیش از 300 میلیون در جهان این عید را جشن می‌گیرند. نوروز همچنین جشن میراث و تنوع غنی فرهنگی بشر است.

سخن نهایی

درست است که در تاریخچه عید نوروز رسوماتی وجود دارد که امروزه به فراموشی سپرده شده‌اند، اما در جشن نوروز ایرانی هنوز برخی رسوم به پررنگی قدیم اجرا می‌شوند. تعدادی از این رسوم قدیمی و فعلی را در این مقاله توضیح دادیم. در آخر باید گفت عید نوروز در واقع بزرگداشت شعار مقدس زرتشت یعنی پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک است و میان تضادهای بنیادین خوبی و بدی تقابل ایجاد می‌کند.

بدون تردید این عید باستانی از قدیم تا امروز روی رفتار و اخلاق بشر اثر قابل‌توجهی گذاشته و کمک کرده است تا تضادهای زندگی بشری به نوعی زیبا شوند و افراد قدر لحظه به لحظه زندگی خود را بدانند.