روز ولنتاین یا روز عشق؟ همه آنچه که باید بدانید

روز ولنتاین روز 14 فوریه برگزار می‌شود. در سراسر ایالات متحده و سایر نقاط جهان، آب نبات، گل و هدایایی به نام قدیس ولنتاین بین عزیزان و عشاق رد و بدل می‌شود. اما این قدیس مرموز کیست و این سنت‌ها از کجا آمده است؟ ما در این مقاله درباره معنی و تاریخچه روز ولنتاین، از آیین روم باستان لوپرکالیا که به استقبال بهار می‌رفت گرفته تا آداب و رسوم کارت‌دادن در بریتانیای کبیر و انواع کادوهای ولنتاین صحبت می‌کنیم، پس همراهمان بمانید.

روز ولنتاین چیست؟

لوپرکالیا از ظهور اول مسیحیت جان سالم به‌در برد، اما در پایان قرن پنجم غیرقانونی و «غیر مسیحی» تلقی شد. قبل از آن پاپ ژلاسیوس 14 فوریه را روز سنت ولنتاین اعلام کرد. بااین‌حال، چند وقت بعد، آن روز برای همه مردم یادآور عشق شد.

در طول قرون وسطی، معمولا در فرانسه و انگلیس اعتقاد بر این بود که 14 فوریه آغاز فصل جفت‌گیری پرندگان است که این تئوری را به‌وجود آورد تا روز ولنتاین باید روزی برای عاشقان باشد. شاعر انگلیسی جفری چاسر اولین کسی بود که روز ولنتاین را به‌عنوان روز جشن عاشقانه در شعر خود با عنوان « Parliment of Foules» در سال 1375 میلادی ثبت کرد.

تبریک ولنتاین تا قرون وسطی رایج بود اما نوشته ولنتاین بعد از سال 1400 میلادی ظاهر شد. قدیمی‌ترین شعر ولنتاین شناخته شده که هنوز وجود دارد شعری بود که در سال 1415 میلادی توسط چارلز، یعنی دوک اورلئان،برای همسرش سروده شد.

او پس از دستگیری در نبرد آگینکور در برج لندن زندانی شد. (تبریک‌های اکنون بخشی از مجموعه خطی کتابخانه بریتانیا در لندن، انگلستان است.) چندین سال بعد، اعتقاد بر این است که پادشاه هنری پنجم نویسنده‌ای به نام «جان لیدگیت» را برای نوشتن یادداشت ولنتاین برای کاترین والوا استخدام کرد.

تاریخچه روز ولنتاین یا روز عشق

برخی بر این باورند که روز ولنتاین در اواسط فوریه برای بزرگداشت سالگرد مرگ قدیس ولنتاین برگزار می‌شود (که این اتفاق احتمالا در حدود سال 270 پس از میلاد اتفاق افتاده است). اما عده‌ای دیگر ادعا می‌کنند که ممکن است کلیسای مسیحی به ‌دلیل تلاش برای «مسیحی کردن» جشن بت پرستی لوپرکالیا، تصمیم گرفته باشد که روز جشن ولنتاین را در اواسط ماه فوریه برگزار کند.

داستان‌ها و افسانه‌های روز ولنتاین

کلیسای کاتولیک سه قدیس مختلف به نام‌های ولنتاین یا والنتینوس را می‌شناسد که همگی شهید شدند. یک افسانه ادعا می‌کند که ولنتاین کشیشی بود که در قرن سوم در رم خدمت می‌کرد. وقتی امپراتور کلودیوس دوم تصمیم گرفت که مردان مجرد سربازان بهتری نسبت به افراد متاهل هستند، ازدواج را برای مردان جوان غیرقانونی اعلام کرد. در ادامه به چند داستان درباره این حکم می‌پردازیم.

• ولنتاین که بی‌عدالتی این فرمان را درک کرد، از کلودیوس سرپیچی کرد و به انجام ازدواج برای عاشقان جوان در خفا ادامه داد. وقتی اقدامات ولنتاین کشف شد، کلودیوس دستور داد که او را به قتل برسانند.
• بااین‌حال برخی از مردم بر این باور هستند که اسقف قدیس ولنتاین ترنی بود که روز ولنتاین به ‌نام او ثبت شد. او نیز توسط کلودیوس دوم در خارج از روم سر بریده شد.
• داستان‌های دیگر حاکی از آن است که ولنتاین به ‌دلیل تلاش برای کمک به مسیحیان برای فرار از زندان‌های سخت روم کشته شده باشد، جایی که آن‌ها اغلب مورد ضرب و شتم و شکنجه قرار می‌گرفتند.
• طبق یکی دیگر از افسانه‌ها، ولنتاین زندانی درواقع اولین «ولنتاین» را پس از اینکه عاشق دختری جوان (احتمالا دختر زندانبانش) شد که در حین حبس به ملاقات او می‌رفت، به او تبریک گفت. گفته می‌شود که قبل از مرگش نامه‌ای با امضای «از طرف ولنتاین تو» برای او نوشته است، عبارتی که هنوز هم استفاده می‌شود.

اگرچه حقیقت پشت افسانه‌های ولنتاین مبهم است، داستان‌ها همه بر جذابیت او به‌عنوان شخصیتی دلسوز، قهرمان و مهم‌تر از همه رمانتیک تاکید می‌کنند. در قرون وسطی، شاید به لطف این شهرت، ولنتاین به یکی از محبوب ترین قدیسان در انگلستان و فرانسه تبدیل شد.

لوپرکالیا که در اواخر فوریه یا 15 فوریه جشن گرفته می‌شد، جشن باروری بود که به فاونوس، خدای کشاورزی رومی و همچنین رومولوس و رموس بنیانگذاران رومی تقدیم می‌شد.

برای شروع جشنواره، اعضای لوپرچی متعلق به گروهی از کشیشان رومی، در غاری مقدس جمع می‌شدند، جایی که گمان می‌رفت نوزادان رومولوس و رموس یعنی بنیان‌گذاران روم، توسط یک گرگ یا لوپا نگهداری می‌شدند. کاهنان یک بز را برای حاصلخیزی زمین کشاورزی و یک سگ را برای تطهیر قربانی می‌کردند.

سپس پوست بز را به‌صورت نواری می‌بریدند، آن‌ها را در خون قربانی فرو می‌کردند، به خیابان‌ها می‌رفتند و به آرامی با پوست بز به زنان و کشاورزان سیلی می‌زدند.

زنان رومی بدون ترس، از این سیلی استقبال می‌کردند. زیرا اعتقاد داشتند که این پوست‌ها سال آینده را پرمحصول‌تر می‌کند. طبق افسانه‌ها، همه زنان جوان شهر نام خود را در یک کوزه بزرگ می‌گذاشتند. مردان مجرد شهر هر کدام یک نام انتخاب می‌کردند و با زن انتخابی خود جفت می‌شدند. این مسابقات اغلب به ازدواج ختم می‌شد.

چرا 14 فوریه روز عشق است؟

14 فوریه به‌عنوان روز ولنتاین یا روزی برای ابراز عشق و محبت به شریک عاشقانه یا تحسین کردن عزیزانتان جشن گرفته می‌شود. منشأ این تاریخ چندان روشن نیست، اما بعضی از توضیحات احتمالی برای آن به شرح زیر هستند:

• یک نظریه این است که این روز یادبود مرگ یا دفن قدیس ولنتاین، یک شهید مسیحی است که به ‌دلیل برگزاری مراسم عروسی برای سربازانی که توسط امپراتوری روم از ازدواج منع شده بودند، زندانی شد. او همچنین دختر نابینای زندانبان خود را شفا داد و نامه‌ای با امضای «ولنتاین تو» قبل از اعدام برای او نوشت.
• نظریه دیگر این است که این روز همزمان با شروع فصل جفت گیری پرندگان در اواسط فوریه است.
• نظریه سوم این است که جایگزین جشن بت پرستی رومی لوپرکالیا شد که در 15 فوریه جشن گرفته می‌شد. این جشن شامل مراسم باروری و جفت شدن زنان با مردان به قید قرعه بود. برخی از مورخان پیشنهاد می‌کنند که کلیسای مسیحی جشن را به 14 فوریه منتقل کرد تا آیین بت پرستی را از بین ببرد.

صرف نظر از منشا آن، روز ولنتاین در بسیاری از مناطق جهان به یک جشن تجاری محبوب و پر از عشق و عاشقی تبدیل شده است. مردم اغلب در این روز برای عزیزانشان کارت تبریک، گل، شکلات و هدایایی می‌فرستند یا به قرارها و گردش‌های خاص می‌روند. بعضی از کشورها نیز سنت‌ها و آداب و رسوم منحصربه‌فرد خود را برای روز ولنتاین دارند.

آداب و رسوم جشن ولنتاین

علاوه‌بر ایالات متحده، روز ولنتاین در کانادا، مکزیک، بریتانیا، فرانسه و استرالیا نیز جشن گرفته می‌شود. در بریتانیای کبیر، جشن روز ولنتاین از حدود قرن هفدهم شروع شد.

در اواسط قرن هجدهم، برای دوستان و دوستداران تمام طبقات اجتماعی رایج بود که کارهای کوچک ابراز محبت یا یادداشت‌های دست‌نویس را رد و بدل کنند و تا سال 1900 کارت‌های چاپ شده به علت پیشرفت در فناوری چاپ، جایگزین کارت‌های دست‌نویس شدند.

آمریکایی‌ها در اوایل دهه 1700 شروع به مبادله کادو‌های دست ساز کردند. در دهه 1840 فردی به اسم «استر ای هولند» شروع به فروش اولین هدایای ولنتاین‌ تولید انبوه در آمریکا کرد. هاولند، معروف به «مادر ولنتاین» است و هدایای خلاقانه زیادی با توری، روبان‌ها و تصاویر رنگارنگ ساخته بود. امروزه حدود 145 میلیون کارت تبریک روز ولنتاین هر ساله ارسال می‌شود.

سنت‌های مرسوم روز عشق در ایران و جهان

ولنتاین یا روز عشق جشنی مذهبی، فرهنگی و تجاری است که در سراسر جهان در تاریخ 14 فوریه برگزار می‌شود. در ایران باستان جشن روز عشق وجود داشت که نامش «سپندارمذگان» بود. این جشن در روز 29 بهمن یا سوم فوریه برگزار می‌شود و به‌عنوان جشنی برای ابراز احساسات و علاقه به همسر و زندگی مشهور شد. مردمان گذشته در این روز به یکدیگر هدایایی می‌دادند تا عشقشان را به یکدیگر اثبات کنند. در زیر چند نمونه از سنت‌های روز ولنتاین را در کشورهای مختلف آورده‌ایم:

• ژاپن: در 14 فوریه، زنان به مردان شکلات می‌دهند تا «احساس واقعی» خود را نشان دهند. مردان در 14 مارس که به «روز سفید» معروف است، با دادن شکلات‌ سفید یا هدایای دیگر به زنان، لطف آن‌ها را جبران می‌کنند.
• آفریقای جنوبی: بسیاری از زوج‌ها در روز ولنتاین مراسم ازدواج دسته جمعی می‌گیرند. زنان همچنین به پیروی از سنت رومی باستان، اسامی معشوقه خود را روی آستین‌هایشان سنجاق می‌زنند.
• دانمارک: مردان به جای گل رز به زنان «قاشق عشق» می‌دهند که قاشق‌های چوبی تزئین شده با قلب و گل است. آن‌ها اشعار یا جوک‌های خنده‌داری را به نام «gaekkebrev» رد و بدل می‌کنند و فرستنده آن را با نقطه به‌جای نام امضا می‌کند. اگر گیرنده هویت فرستنده را حدس بزند، آن‌ها یک تخم مرغ عید پاک در اواخر سال دریافت می‌کنند.
• آرژانتین: به‌جای جشن گرفتن روز ولنتاین در ماه فوریه، آرژانتینی‌ها «هفته شیرینی» را در ماه جولای جشن می‌گیرند. در این هفته عاشقان همدیگر را می‌بوسند و شکلات و شیرینی دریافت می‌کنند.
• فرانسه: فرانسه که ‌به‌عنوان مرکز عشق در جهان درنظر گرفته می‌شود، سنت‌های زیادی برای روز ولنتاین دارد. یکی از آن‌ها «لاتاری دلاور» یا همان رسم عشق است. سنت دیگر رد و بدل کردن نامه‌های عاشقانه به شکل قلب است که به آن «cartes d’amities» می‌گویند و مردم این کشور عقیده دارند که این کار منشا اولین کارت روز ولنتاین بوده است.

موارد بالا تنها بخشی از راه‌های جالبی است که مردم در سراسر جهان عشق و دوستی خود را در روز ولنتاین ابراز می‌کنند.

جشن سپندارمذگان  یا روز عشق ایرانی

سپندارمذگان جشن باستانی ایرانی است که مردم در آن عشق، دوستی و عشق به زمین را جشن می‌گیرند. این روز ریشه زرتشتی دارد و قدمت آن به اولین امپراتوری ایران یعنی امپراتوری هخامنشی باز می‌گردد. این روز به سپنتا آرمایتی، خدای زمین و فداکاری اختصاص دارد. این جشن در تقویم ایرانی در پنجمین روز از اسفند ماه برابر با 18 فوریه در تقویم میلادی برگزار می‌شود.

در این روز زنان مورد محبت و احترام همسران، شریک زندگی و دوستان خود قرار می‌گیرند و به آن‌ها هدایا و گل می‎دهند. همچنین در این روز قدردانی از زمین و فضلیت آن نیز انجام می‌شود. سپندارمذگان را معادل ایرانی روز ولنتاین می دانند، اما تاریخ این جشن قدیمی‎تر و غنی‌تر است. بعضی از آداب و رسوم سپندارمذگان به شرح زیر است:

• در گذشته، مردم برای دفع ارواح شیطانی و محافظت زمین از آفت، مراسم‌های جادویی انجام می‌دادند. آن‌ها کشمش و دانه‌های انار را به‌عنوان نمادی از باروری و فراوانی می‌خوردند.
• در بعضی مناطق مردم در این روز درخت و گل می‌کاشتند تا زمین را زیبا کنند و از مواهب آن سپاسگزاری کنند.
• در بعضی شهرها مانند اصفهان و ری برای زنان ضیافت خاصی برپا می‌شد که مردان برای آن‌ها هدایای سخاوتمندانه‌ای می‌گرفتند و با مهربانی و احترام با آن‌ها رفتار می‌کردند.
• در دوران معاصر بعضی از مردم با اهدای شکلات، گل رز و کارت به عزیزان خود، سپندارمذگان را شبیه به روز ولنتاین جشن می گیرند. برخی دیگر ترجیح می دهند سنت های باستانی را احیا کنند و به روش های سنتی به زمین و زنان احترام بگذارند.

تاریخ روز عشق ایرانی

روز عشق ایرانی یا جشن سپندارمذگان پنجم ماه اسفند در گاهشمار زرتشتی است.

تاریخ روز ولنتاین 1402

امسال تاریخ روز عشق ایرانی مصادف با شنبه ۲۹ بهمن ماه سال 1402 هجری شمسی است.

هدایای مرسوم برای روز ولنتاین

روز ولنتاین یک مناسبت ویژه برای جشن گرفتن عشق و زندگی با شریک زندگی خود، دوستان یا حتی حیوانات خانگی است. انواع مختلفی از هدایا وجود دارد که می‌توانید بسته به بودجه و ترجیحات خود از بین آن‌ها انتخاب کنید. بعضی از گزینه‌های محبوب عبارت هستند از:

• شکلات و خوراکی
• جواهرات، ساعت و لوازم جانبی
• ست هدایای عطر، افترشیو و محصولات پوستی و زیبایی
• لباس خواب، هدایای جدید و کارت هدیه
• یک هدیه دست‌ساز یا عتیقه

مواردی که نام بردیم، نمونه هایی از هدایای روز ولنتاین هستند که می‌توانید به‌صورت آنلاین بخرید یا در فروشگاه‌ها پیدا کنید.

سوالات متداول

روز ولنتاین از چه زمانی شروع شد؟

در بریتانیای کبیر، جشن روز ولنتاین حدود قرن هفدهم شروع شد.

آیا روز ولنتاین تعطیل رسمی است؟

روز ولنتاین در هیچ کشوری تعطیل رسمی نیست، اگرچه در کلیسای انگلیکن و کلیسای لوتری یک جشن رسمی است.

مردم در روز ولنتاین بیشتر برای چه چیزی خرج می‌کنند؟

هدیه روز ولنتاین که مردم بیشترین هزینه را برای آن پرداخت می‌کنند، جواهرات است. پس از جواهرات گل و شیرینی بیشترین طرفدار را میان مردم دارد.

جمع‌بندی

روز ولنتاین جشن عشق و عاشقی است که برای قرن‌ها در فرهنگ‌ها و سنت های مختلف مشاهده می‌شود. مردم در روز عشق احساسات خود را نسبت به شریک زندگی، دوستان و خانواده خود از طریق حرکات و هدایای مختلف ابراز می‌کنند. این هدایا می‌تواند شامل ارسال کارت، دادن شکلات یا شرکت کردن در یک جشنواره باشد، روز ولنتاین یک مناسبت ویژه برای نشان دادن محبت و قدردانی از افرادی است که بیشترین اهمیت را در زندگی ما دارند.