اهمیت تغذیه سالم برای دانش آموزان و کودکان

چقدر با اهمیت تغذیه سالم در مدارس آشنایی دارید؟ آیا می‌دانید تغذیه خوب چقدر بر رشد و یادگیری دانش‌آموزان اثر می‌گذارد و فقدانش چه آسیب‌های جبران‌ناپذیری به آن‌ها می‌زند؟ شما مسئول سلامتی کودک در حال و آینده هستید و تغذیه ناسالم احتمال ازدست‌رفتن سلامت جسمانی و روانی کودکان را بالا می‌برد و درموارد زیادی حتی منجر به بیماری‌های مزمن مانند سرطان می‌شود.

بنابراین اگر شما هم دانش‌آموزی دارید که می‌خواهید از او مراقبت کنید، یک برنامۀ غذایی خوب سرشار از انواع ویتامین‌ها و مواد مغذی برای او تهیه کنید و برای آگاهی از فواید تغذیه سالم دانش آموزان و نقش آن در سلامت فرزندتان، این مقاله را تا انتها بخوانید.

فواید تغذیه سالم کودکان چیست؟

یک برنامۀ غذایی خوب و سالم که بتواند تمام مواد مغذی موردنیاز برای کودکان را فراهم کند می‌تواند فواید و مزایای بسیاری برای آن‌ها داشته باشد. برخی از مهم‌ترین فواید داشتن تغذیه سالم عبارت است از:

• حفظ سلامت جسمانی: اولین و مهم‌ترین فایدۀ تغذیه اصولی در کودکان کمک به حفظ سلامت جسمانی‌شان است. یک برنامۀ غذایی سالم و مقوی می‌تواند به سلامت ارگان‌های مختلف بدن مثل دستگاه گوارش، دندان‌ها، چشم‌ها، ماهیچه‌ها، استخوان‌ها و… کمک کند و وزن و قد کودک را در محدودۀ استانداردی نگه دارد. به این ترتیب، بهبود چشمگیری در روند رشد و تکامل کودک اتفاق می‌افتد.
• تقویت توانایی‌های ذهنی: روان و ذهن سالم در بدن سالم قرار دارد؛ چراکه سلامت جسمانی و تامین نیازهای آن به بدن کمک می‌کند تا درست کار کند، هورمون‌ها به‌اندازه ترشح شوند، مغز خوب رشد کند، تمرکز او افزایش یابد و توانایی‌ها ذهنی او تقویت شود.
• جلوگیری از بروز بیماری‌های خطرناک: ثمرۀ سلامت جسمانی و روانیِ حاصل از تغذیۀ خوب، افزایش سطح ایمنی بدن و در نهایت جلوگیری از بروز انواع بیماری‌ها به‌ویژه بیماری‌های مزمنی مثل امراض قلبی، دیابت نوع 2، چاقی و برخی از سرطان‌هاست. شما با تعیین یک برنامۀ غذایی خوب و سالم می‌توانید کیفیت زندگی کودکتان را در حال و آینده بالا ببرید.

تغذیه سالم برای افزایش یادگیری دانش‌آموزان

یکی از مهم‌ترین دلایلی که باید به تغذیۀ دانش‌آموزان اهمیت بیشتری داده شود،  اثر فوق‌العادۀ آن بر تقویت ذهن و یادگیری آن‌هاست. طبق تحقیقات انجام‌شده، دانش‌آموزانی که سوء‌تغذیه دارند یا رژیم غذایی‌شان ناسالم و سرشار از چربی و مواد مضر است، با اختلال حافظه و عدم تمرکز روبه‌رو هستند که این به عملکرد تحصیلی‌شان آسیب جدی می‌زند.

رژیم غذایی سالم که می‌توان آن را در استفاده از 5 گروه اصلی غذا (میوه، سبزیجات، غلات، گوشت و لبنیات)، کاهش مصرف نمک و شکر و چربی اشباع‌شده و خوردن آب کافی خلاصه کرد، در حفظ تمرکز و سلامت حافظه‌شان اثر بسیار خوبی می‌گذارد. خوردن به‌موقع و به‌اندازۀ صبحانه نیز در تقویت ذهنی دانش‌آموزان تاثیر خارق‌العاده‌ای دارد.

نقش تغذیه سالم و سلامت دانش‌آموزان

ازآنجاکه دانش‌آموزان در سنین طلایی رشد هستند،  نسبت به باقی افراد از مغز و ذهن خود بیشتر کار می‌کشند و به تمرکز بالا و حافظۀ قوی نیاز دارند، تغذیه سالم برای آن‌ها نکته‌ای کلیدی است. آن‌ها برای اینکه بتوانند از لحاظ علمی و تحصیلی عملکرد خوبی داشته باشند باید روح و جسمشان سالم باشد که این مسئله در وهله اول در گرو تغذیۀ خوب است.

دانش‌آموزانی که برنامۀ غذایی مناسبی دارند از سلامت جسمانی و روانی بهتری برخوردارند، بهتر و باکیفیت‌تر درس می‌خوانند، با دوستان و همکلاسی‌ها و معلم‌هایشان ارتباط بهتر و سازنده‌تری دارند و روی‌هم‌رفته در وضعیت خوبی به سر می‌برند.

مهم‌ترین مواد مغذی برای کودکان و نوجوانان چیست؟

کودکان و نوجوانان برای حفظ سلامت و عملکرد بهترشان به یک رژیم غذایی متعادل حاوی همۀ گروه‌های غذایی نیاز دارند تا بتوانند طیف وسیعی از مواد مغذی را دریافت کنند. مقدار این غذاهای دریافتی به سن و اشتهای کودکان بستگی دارد؛ اما حتی المقدور باید به افزایش اشتیاق و اشتهای آن‌ها به خوردن وعده‌های اصلی و فرعی در طول شبانه‌روز کمک کرد. مهم‌ترین مواد مغذی برای کودکان و نوجوانان را با توجه به گروه سنی‌شان می‌توان در جدول زیر خلاصه کرد که باید این غذاها را به‌شکل روزانه مصرف کنند.

	2 تا 3 سال	4 تا 8 سال	9 تا 11 سال	112 تا 13 سال
میوه	1 وعده	1و نیم وعده	2 وعده	2 وعده
سبزیجات	1 تا 2 وعده	4 و نیم وعده	5 وعده	5 تا 5 و نیم وعده
غلات	4 وعده	4 وعده	4 تا 5 وعده	5 تا 6 وعده
گوشت و مرغ	1 وعده	1 و نیم وعده	2 وعده	2 و نیم وعده
لبنیات	1 و نیم وعده	1 و نیم تا 2 وعده	2 و نیم تا 3 وعده	3 و نیم وعده

به یاد داشته باشید تنوع غذایی مسئلۀ مهمی در تغذیه کودکان است و باید از هر گروه غذایی انواع آن را برای کودک مهیا کنید تا هم نیازهای بدن او تامین و هم اشتیاق او به غذاخوردن حفظ شود.

بهترین راه ایجاد عادات غذایی سالم در کودکان

ازآنجاکه به‌علت فرهنگ غذایی غالب در جامعه، بیشتر افراد به غذاهای ناسالم مثل فست‌فود و چیپس و پفک و … علاقه‌مند هستند، کودکان نیز میل و رغبت بیشتری برای این نوع غذاها دارند و حتی خیلی‌هایشان از خوردن غذاهای مقوی و سالم فراری‌اند. اگر این مسئله دغدغۀ شما است، می‌توانید از راه‌های زیر برای تغییر عادات و برنامۀ غذایی و تغذیه سالم کودکتان استفاده کنید.

• فراهم‌کردن محیط خوب و آرام خانوادگی: ایجاد فضای آرامش‌بخش و صمیمی هنگام غذاخوردن به افزایش اشتهای کودکان کمک بسیاری می‌کند. به‌همین‌دلیل بهتر است همۀ اعضای خانواده هنگام خوردن وعده‌های غذایی سر سفره حضور داشته باشند و تا حد امکان تلویزیون، موبایل و سایر ابزار را کنار بگذارند.
• تزئین خلاقانۀ غذاها: ظاهر خوب و بامزۀ غذا در رغبت کودکان اثر بسیاری می‌گذارد. به‌همین منظور شما می‌توانید با انتخاب خوراکی‌های سالم رنگارنگ به‌ویژه میوه‌ها و سبزیجات و تزئین خلاقانۀ آن‌ها فرزند خود را به خوردن یک وعدۀ غذایی خوشمزه و زیبا دعوت کنید.
• استفاده از ظرف غذای مناسب: انتخاب یک ظرف غذای خوب از دیگر موارد موثر بر افزایش میل کودکان به خوردن غذا و در نتیجه تغییر برنامۀ غذایی‌شان است. ظرف غذاهای زیبا با طراحی‌هایی که موردعلاقۀ کودک است، مثل طرح‌های فانتزی و دیزنی و… و انتخاب ظروفی که امکاناتی مثل چندطبقه‌بودن، تفکیک غذا، قمقمۀ همراه و … دارند می‌توانند در افزایش میل او به خوردن غذا تاثیر بگذارند. باید تلاش کنید که دانش‌آموزان در زمان حضور در مدرسه،  حتی‌المقدور به‌جای مصرف خوراکی‌های بازاری و حاوی مواد نگهدارنده، از غذاهای خانگی استفاده کنند که لازمه‌اش داشتن ظرف غذای مناسب است.

• تنوع غذایی و محدودکردن غذاهای ناسالم: یکی دیگر از عوامل موثر بر تغییر عادت غذایی کودکان، تنوع غذایی است. خوردن غذاهای تکراری می‌تواند برای کودکان خسته‌کننده باشد و باعث دل‌زدگی‌شان بشود؛ بنابراین بهتر است انواع میوه و سبزی و لبنیات و … را مطابق فصل تهیه کنید و در برنامۀ غذایی‌شان بگنجانید و میزان غذاهای ناسالم را بسیار محدود کنید.
• مشارکت‌دادن کودک در فرایند تهیه و پخت غذا: این مورد یکی از بهترین راه‌ها برای جلب توجه کودکان است. آن‌ها وقتی در فرایند خرید مواد اولیه و پخت غذا مشارکت می‌کنند هیجان نتیجۀ آن را نیز دارند و به‌همین‌دلیل از خوردن غذا لذت بیشتری می‌برند.

سوالات متداول

تغذیه سالم کودکان یعنی چه؟

داشتن برنامۀ غذایی سالم یعنی استفاده از مواد غذایی 5 گروه اصلی تغذیه که شامل میوه، سبزی، غلات، گوشت و لبنیات است. این مواد غذایی باید براساس گروه سنی کودکان و مقدار وعدۀ موردنیاز بدنشان به آن‌ها داده شود. علاوه‌براین نوشیدن آب کافی نیز مهم‌ترین رکن یک تغذیۀ خوب و سالم است.

تغذیه سالم چه اثری بر کودکان و دانش‌آموزان می‌گذارد؟

داشتن برنامۀ غذایی مناسب و خوردن خوراکی‌های سالم، به حفظ سلامت جسمانی و روانی کودکان و دانش‌آموزان کمک شایانی می‌کند. یک تغذیه خوب باعث می‌شود ارگان‌های مختلف بدن کودک درست کار کنند، مغز او خوب رشد کند و درنتیجه احوال روحی کودک و توانایی‌های ذهنی او نیز افزایش یابد.

چطور کودکان را به خوردن غذاهای سالم تشویق کنیم؟

برای افزایش میل و رغبت کودکان به خوردن غذاهای سالم راه‌های مختلفی وجود دارد؛ مثل خوردن غذا در کنار خانواده، استفاده از ظروف مناسب، تزئین غذاها، مشارکت کودک در تهیه مواد اولیه و پخت غذاها، تحقیق دربارۀ غذاها برای برانگیختن هیجان و حس کنجکاوی کودک، تنوع غذایی و….

سخن پایانی

داشتن یک برنامۀ غذایی سالم و خوب از مهم‌ترین عوامل حفظ سلامت جسمانی و روانی کودکان به‌ویژه دانش‌آموزان است. به‌همین‌دلیل فراهم‌کردن یک برنامۀ غذایی مناسب حاوی همۀ گروه‌های غذایی و مواد مغذی مورد نیاز، امری بسیار ضروری برای بالابردن سطح کیفیت زندگی‌ آن‌هاست.

ازآنجاکه کودکان میل بیشتری به غذاهای ناسالم دارند باید برنامۀ غذایی آن‌ها را به‌مرور تغییر داد و از روش‌های موثری استفاده کرد تا میل و رغبتشان به خوردن این نوع غذاها بیشتر شود. در این مثابه به فواید تغذیه سالم و نقش آن در سلامت کودکان، مهم‌ترین مواد مغذی موردنیاز آن‌ها و راه‌های تغییر عادت غذایی‌شان به عادت‌های سالم پرداختیم.